Loving The Tarvande

"Karne! Mga ante, may karne ako ng baboy at baka. Alin gusto mo? Murang mura 'to!"

Isa-isa kong pinakita sa mga nanay na abala sa kani-kanilang ginagawa ang mga karneng dala ko sa balde. Tinimbang ko na rin ang mga 'yon bawat kilo at sinabi ang presyo sa kanila.

"Wala na bang tawad?" tanong ng isa.

"Ate, mura na po ito. Sa palengke po nito, magkano na. Ako na po ang naglalako kaysa pumunta pa kayo ro'n tapos ang mahal pa ng presyo," pagse-sales talk ko sa kaniya.

"O, sige. Bigyan mo 'ko ng isang kilo ng baboy."

"Sa 'kin kalahati lang. Wala pang budget e."

"Baka sa 'kin. Kalahati lang din."

Malapad na ngiti ang gumuhit sa mukha ko dahil nakabenta na naman ako ng mga karne. Sakto at malapit ng maubos ang paninda ko. Sigurado nito, matutuwa si Ante Asyang.

Nilako ko pa nang nilako ang karneng natitira sa balde ko. Wala pang isang oras, naubos na rin sa wakas ang tinda ko. Masaya akong bumalik sa palengke kahit na medyo malayo-layo ang tinahak ko para ibigay kay Ante Asyang ang mga napagbentahan ko.

"Ante Asyang! Ante Asyang! Naubos ko po iyong mga karne. Sold out!" masaya kong sabi hanggang sa magtungo ako sa pwesto niya. Nadatnan ko pa siyang tila may kinausap sa telepono niya at binaba na 'yon pagtapos.

"Talaga, Mercedes? Ang bilis naman?" nagtataka niyang tanong. Nagtaka siya dahil first time kong na-sold out nang maaga ang pinabebenta niyang karne.

"Opo. Ito po ang listahan ng mga bumili. Nand'yan na po ang pangalan, kung ilang kilo ang binili at nasa magkano ang halaga. Pati pirma nila, nand'yan na rin po. Pruweba ko po 'yan na hindi ako kumupit at hindi po ako nagsisinungaling," sabi ko kay Ante Asyang.

"Naku! Hindi mo naman kailangang gawin 'yon e. Halos anim na buwan na kitang tindera at talagang ubos ang karne ko sa galing mong magbenta. O, ito yung komisyon mo ngayong araw. Bukas ulit, ha?"

Lumapad ang ngiti ng labi ko nang mahawakan ko ang limang daang piso. May pambili na naman kami ng bigas at mauulam para mamaya!

"Maraming salamat po, Ante Asyang! May pangkain na po kami!" masaya kong sabi.

"Walang anuman, Mercedes. Maraming salamat din!" tugon niya. Tumalikod na ako at patakbong umuwi ng bahay dala ang limang daang piso.

"Nanay! Tatay! Nanay! Tatay!" masaya kong tawag sa mga magulang ko. Pumasok ako sa kubo naming maliit at nadatnan sa likod si Nanay na naglalaba.

"Bakit, Mercedes? Anong meron?" nag-aalalang tanong ni Nanay.

"Nanay, may limang daang piso na po akong kinita. May pambili na po tayo ng bigas at ulam!" pagbabalita ko. Inabot ko sa kaniya ang pera habang siya ay nakangiti sa 'kin.

"Maraming salamat sa tulong, anak," saad ni Nanay.

"Wala pong anuman. Si Tatay po?" tanong ko.

"Nasa palayan. Abalang nag-aararo."

Nagpaalam kaagad ako kay Nanay at patakbong nagtungo kung nasaan si Tatay. Nakita ko siyang nakaupo sa lilim ng puno. Mukhang napagod siya sa pag-aararo palibot sa taniman.

"Tatay!" tawag ko at saka lumapit sa kaniya.

"Mercedes, anak. Bakit?" tanong niya.

"Tama na po 'yan. May kinita na po ako sa pagbebenta. Limang daang piso po," pagbabalita ko.

"Ang galing-galing mo namang magbenta, anak! Halika nga," saad pa ni Tatay kaya't naupo ako sa tabi niya. "Hindi ka ba napapagod?" tanong pa niya.

"Hindi po. Bakit naman po ako mapapagod?" tanong ko naman pabalik.

"Kasi... hindi ka nag-aaral 'di gaya ng tatlo mong kapatid. Isinantabi mong mag-aral para tulungan kami ng Nanay mo na kumita ng pera para sa araw-araw. Kung nagpatuloy ka sana ng pag-aaral pagtapos mong mag-grade 6, hindi sana ganito ang buhay mo. Pasensya ka na, Mercedes, hindi namin nagagampanan nang maayos ang pagiging magulang namin."

Nakatingin ako sa mga mata ni Tatay na nakatingin naman sa malayong lugar. Pansin ko ang pamumuo ng luha sa gilid ng mga mata niya pero pinipigilan niya lang 'yon.

"Tatay naman, hindi po ba't kusa akong huminto para tulungan kayo ni Nanay? Para may maipanggastos tayo. May mga kapatid po akong gustong magpatuloy sa pag-aaral kaya ako nagsusumikap. Gusto ko rin po na maiangat ang pamilya natin sa kahirapan. Alam ko pong hindi agad pero alam ko rin po na darating ang araw na 'yon. Tiwala lang po. H'wag niyo po akong alalahanin dahil kaya ko po ang sarili ko," paliwanag ko kay Tatay.

Ngumiti si Tatay sa 'kin habang nananatili pa rin sa pagpipigil ng luha. Inakbayan niya ako.

"Tulungan nawa tayo ng Diyos na makamit natin ang karangyaan sa buhay," saad ni Tatay. Niyakap ko na lamang siya para mahupa ang kalungkutan niya.

PAGDAKO ng kinagabihan, ako naman ang tinuturuan ng tatlo kong kapatid sa mga napag-aralan nila sa eskwelahan. Nakaupo kami palibot sa isang gasera habang ipinapakita nila sa 'kin ang kanilang bawat kuwaderno.

"Ate Mercedes, ito yung English subject namin. Kailangan mong matutuhan 'to kasi universal language 'to," saad ng kapatid kong si Mae—ang sumunod sa 'kin. Isa na siyang third year high school.

"Universal language? Ano 'yon?" nagtataka kong tanong.

"Ibig sabihin n'yan, lenggwaheng ginagamit kahit saang bansa ka pa magpunta. Kaya siya tinawag na universal," tugon ni Mae.

"Ito naman, ate Mercedes. Ito yung Science subject namin. Mas magandang ito muna ang basahin mo kasi mas madali. Pang-grade 8 lang 'to. Tungkol sa Solar System," sabi naman ng kapatid kong si Myrna—ang sumunod kay Mae.

"Ano naman 'yang Solar stem?" nagtataka kong tanong.

"Hindi stem, system. Solar system. Tungkol 'to sa mga planeta. Isa na rito yung Earth o mundo natin," sagot ni Myrna.

Kinuha ko ang mga kuwaderno nila at isa-isang binasa. Magaganda naman ang sulat nila at naiintindihan ko.

May mga bago na naman akong malalaman.

"Nasaan si Min-Min?" tanong ko.

"Tulog na, ate. Matutulog na rin kami. May pasok pa bukas e. Pagtapos mong basahin 'yan, pakilagay na lang sa mga bag namin," saad sa 'kin ni Myrna.

"O sige. Matulog na kayo," sagot ko naman at sinimulang magbasa.

Ito ang gawain ko tuwing gabi, ang basahin ang mga pinag-aralan nila. Ito lang ang nagiging paraan ko para malaman ang mga bagay na hindi ko pa nalalaman. May iba na hindi ko maintindihan pero karamihan, naiintindihan ko naman.

Kahit hindi man ako pumapasok sa eskwelahan, sa pagbabasa, may natututuhan ako.