นักเขียนคนไหนเขียน ไทย โน เว ล ที่ได้รับรางวัลล่าสุด?

วงการวรรณกรรมไทยมีความเคลื่อนไหวตลอดเวลา และพอถูกถามว่าใครเป็นนักเขียนที่เขียนนิยายไทยเรื่องล่าสุดที่ได้รับรางวัล คำตอบจะต้องเริ่มจากการแยกประเภทของรางวัลก่อน เพราะคำว่า 'ล่าสุด' อาจหมายถึงงานประกาศรางวัลระดับชาติ ระดับภูมิภาค หรือรางวัลเชิงวรรณกรรมที่จัดโดยสถาบันต่างๆ

ผมมักจะยกตัวอย่างนักเขียนไม่กี่คนเมื่อคนถามเรื่องรางวัลล่าสุด: ชื่อที่โผล่ในความทรงจำบ่อยคือ ปราบดา หยุ่น กับผลงานที่มีสไตล์เฉพาะตัวซึ่งมักถูกยกเป็นตัวเต็งในเวทีต่างๆ อีกคนคือ ดวงดาว (นามปากกาหนึ่งของนักเขียนหญิงรุ่นใหม่) ที่ได้รับคำชมจากคณะกรรมการในงานรางวัลบางรายการ และอีกชื่อหนึ่งที่ไม่ควรมองข้ามคือนักเขียนเชิงทดลองสายสั้น-ยาว ที่ได้รับการยกย่องในเวทีท้องถิ่นหลายครั้ง เหล่านี้เป็นตัวอย่างเพื่อให้เห็นว่าการตอบแบบตายตัวว่าเป็นใครคนเดียวมักจะไม่แม่นยำถ้าไม่ได้ระบุว่าหมายถึงรางวัลใด

ในมุมมองของคนอ่านที่ติดตามงานประกาศรางวัล ผมสนุกกับการเห็นนักเขียนหน้าใหม่ผงาดขึ้นมาพร้อมผลงานที่มีเสียงเฉพาะตัวและธีมที่กล้าหาญ บางครั้งผู้ชนะไม่ได้เป็นนักเขียนที่คุ้นเคยสำหรับคนทั่วไป แต่ผลงานของพวกเขากลับกระตุกความสนใจในวงกว้าง เช่น นวนิยายที่เล่นกับรูปแบบการเล่าเรื่องหรือหยิบเอาปัญหาสังคมมาถ่ายเทความเป็นมนุษย์ออกมาอย่างเฉียบคม นั่นทำให้การบอกชื่อเดียวว่าเป็นคนล่าสุดจึงต้องเจาะจงมากขึ้นว่าพูดถึงรางวัลไหนและส่วนนั้นของปีไหน

สรุปแบบไม่ใช่ข้อสรุปสุดท้าย: ถายถามตรงๆว่าอยากได้ชื่อผู้ชนะจากรางวัลใด ให้ระบุชื่อรางวัลมาด้วย แล้วผมจะเล่าได้ชัดขึ้น แต่ถาอยากได้ภาพรวมของคนที่มักจะชนะในรายการใหญ่ๆ รายชื่อนักเขียนที่ยกมาก่อนหน้านี้เป็นตัวอย่างที่มักปรากฏตัวบ่อย ๆ และสะท้อนทิศทางการเขียนในช่วงหลัง ๆ ได้ดี

ถามแบบตรงๆ ผมจะตอบในเชิงภาพรวมว่าการจะระบุว่า "นักเขียนคนไหน" ที่เขียนนิยายไทยเรื่องล่าสุดที่ได้รับรางวัลนั้น ต้องชัดเจนเรื่องประเภทของรางวัลก่อน เพราะแต่ละเวทีมีเกณฑ์และช่วงเวลาในการประกาศต่างกัน

ในประสบการณ์ของคนที่อ่านงานประกาศรางวัลบ่อย ๆ นักเขียนที่ปรากฏชื่อบ่อยครั้งในรางวัลระดับชาติและภูมิภาคมักเป็นคนที่กล้าลองรูปแบบการเล่าใหม่ หยิบปัญหาสังคมมาถ่ายทอดในมุมมองที่ไม่ธรรมดา และบางครั้งก็เป็นนักเขียนหน้าใหม่ที่ผลงานชิ้นแรกทำให้กรรมการสะดุดตา ตัวอย่างของนักเขียนกลุ่มนี้ได้แก่ผู้ที่มีผลงานซึ่งสื่อสารเรื่องชาติพันธุ์ ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น หรือการเมืองผ่านโครงเรื่องนิยายชัดเจน ผลงานบางชิ้นยังถูกแปลออกสู่สายตาต่างประเทศและช่วยขยายฐานผู้อ่านของผู้เขียนคนนั้นให้กว้างขึ้น

ถาต้องการชื่อเฉพาะจากรางวัลใดรางวัลหนึ่ง บอกชื่อรางวัลนั้นมาได้เลย ผมจะเล่าให้แบบเจาะจงและน่าสนุกกว่านี้ แต่ถ้าคุณแค่อยากได้ภาพรวม ผู้เขียนที่มักชนะรางวัลใหญ่คือคนที่ทั้งกล้าทดลองและมีความละเอียดอ่อนในการสื่อสารความเป็นมนุษย์ผ่านภาษา ซึ่งเป็นสิ่งที่ผมชอบเห็นในสนามวรรณกรรมบ้านเรา