แฟนคอนเทนต์ โดเรมอน่ คนไทยนิยมแบบไหน?

เราเป็นคนที่ชอบติดต่อกับร้านหนังสือประจำเมืองอยู่เสมอ แล้วเวลามีคนถามถึงหนังสือแปลไทยอย่าง 'โนรา' ฉันมักจะแนะนำให้เริ่มจากร้านใหญ่ก่อน เพราะโอกาสจะมีเล่มเข้าแบบเป็นทางการสูงสุด ที่ผมมักจะเดินเช็คคือร้านเครือใหญ่ทั้งหลายอย่าง 'นายอินทร์' 'ซีเอ็ด' หรือ 'B2S' สาขาที่คนเยอะมักจะมีแผนกการ์ตูนชัดเจน และถ้ามีสำนักพิมพ์ไทยซื้อลิขสิทธิ์ไปจริง ๆ เล่มต้นฉบับจะขึ้นโชว์ในหมวดการ์ตูนหรือมังงะ นอกจากนั้นลองค้นหน้าเว็บไซต์ของร้านเหล่านั้นหรือโทรถามสาขาใกล้บ้านได้เลย เพราะบางครั้งสต็อกอาจอยู่ที่สาขาอื่นแล้วพนักงานช่วยส่งให้ได้ อีกทางที่อยากแนะนำคือสำรวจงานหนังสือ งานแฟร์การ์ตูน หรืองานอีเวนต์ที่มีบูธสำนักพิมพ์ เพราะบางเรื่องที่เพิ่งเริ่มออกหรือมีการพิมพ์ใหม่ มักจะวางขายเป็นครั้งแรกในงานพวกนี้ ถ้าชอบสะสม ฉันมักจะจดรายละเอียด ISBN และรูปปกเพื่อยืนยันเวอร์ชันที่ต้องการ แล้วเก็บไว้อ้างอิงเวลาสอบถามร้านหรือสั่งออนไลน์ — วิธีนี้ช่วยให้ไม่สับสนกับฉบับต่างประเทศและได้เล่มภาษาไทยที่ถูกต้องตามที่ต้องการ

แฟน 'เมื่อตะวันลับฟ้า' คนนึงบอกตรงๆว่าตอนจบทำให้รู้สึกเหมือนถูกโยนลงจากหน้าผาโดยไม่มีการเตือนล่วงหน้า! ตอนจบแบบเปิดให้ตีความได้กว้างเกินไปจนแทบจะเรียกได้ว่าไม่จบเลยก็ว่าได้ มันเหมาะกับคนชอบความลึกลับที่อยากใช้จินตนาการต่อ แต่สำหรับคนที่คาดหวังความกระจ่างชัดแบบ 'Attack on Titan' อาจจะหงุดหงิดเล็กน้อย สิ่งที่ทำได้ดีคือการรักษาบรรยากาศคาแรคเตอร์ของเรื่องจนวินาทีสุดท้าย ตัวละครยังคงเป็นตัวเองแม้ในโมเมนต์ตัดสินใจยากๆ การใช้แสงสีมืดครึ้มและฉากหลังที่ว่างเปล่าเสริมความรู้สึกอ้างว้างได้ดีมาก แต่มันก็อาจจะไม่ใช่ตอนจบที่ตอบโจทย์ทุกคน โดยเฉพาะแฟนๆที่ตามมานานคาดหวังการคลี่คลายปมบางอย่าง

ใครที่ชื่นชอบ 'รักธัญวลัย' แบบดิจิตอลเหมือนผม ลองแวะเว็บ 'Meb' หรือ 'Fictionlog' สิครับ นิยายเรื่องนี้มักจะอัปเดตอยู่เรื่อยๆ บางทีก็มีบทพิเศษที่เว็บไซต์จัดขึ้นมาโดยเฉพาะ ส่วนตัวแล้วชอบอ่านผ่านแอป 'Meb' เพราะสะดวกเวลาเดินทาง แถมมีระบบบุ๊คมาร์คช่วยจดจำหน้าสุดท้ายที่อ่าน อินเตอร์เฟซก็ใช้งานง่าย ไม่รกสายตาเหมือนบางแพลตฟอร์ม ถ้าวันไหนเครียดๆ ผมมักจะหยิบโทรศัพท์ขึ้นมาเลื่อนดูตอนใหม่ๆ ของเรื่องนี้เสมอ

ความจริงแล้ว 'เรื่องเล่า 20' ได้แรงบันดาลใจจากหลายแหล่งอย่างชัดเจน อย่างแรกที่สังเกตได้คือโครงสร้างเรื่องแบบแยกตอนสั้นๆ แต่เชื่อมโยงกัน ซึ่งคล้ายกับ 'The Decameron' ของจิโอวานนิ บอกกัชโช นวนิยายคลาสสิกที่เล่าเรื่องผ่านนิทานร้อยแก้วสิบวัน อีกมุมที่เห็นชัดคือการใช้ธีมเหนือจริงผสมชีวิตประจำวัน ซึ่งนึกถึง 'Kafka on the Shore' ของฮารูกิ มurakami โดยเฉพาะตอนที่ตัวละครหลักเผชิญกับสถานการณ์พิลึกกึกกือแต่กลับตอบโต้อย่างคนธรรมดา แนวคิดนี้ถูกดัดแปลงให้เข้ากับบริบทไทยผ่านรายละเอียดเล็กๆ เช่น การพูดถึงร้านก๋วยเตี๋ยวรถเข็นหรือเสียงประกาศบนรถเมล์ สิ่งที่ทำให้ผลงานนี้โดดเด่นคือการผสมปนเประหว่างต้นแบบตะวันตกกับเอเชia อย่างลงตัว ราวกับเอาความลึกลับจาก 'Ghost Stories' มาผสมกับอารมณ์ขันแบบ 'น้ำเน่า' ซีรีส์ไทยยุค 90s

เราเชื่อว่างานที่ทำให้ชื่อของสมศักดิ์เจียมติดหูคนทั่วไปไม่ได้เกิดจากโชค แต่มาจากสไตล์การเล่าเรื่องที่ผสมผสานความเรียบง่ายกับโทนมืดได้อย่างลงตัว ผลงานที่เด่นสุดในสายตาผมคือ 'เงาทมิฬของเมือง' ซึ่งเป็นนิยายสืบสวน-ไซไฟที่ใช้ฉากเมืองใหญ่เป็นแรงขับเคลื่อน เนื้อเรื่องไม่หวือหวาแต่รายละเอียดฉลาดและตัวละครมีมิติ ทำให้ผู้อ่านติดตามได้ถึงตอนจบ อีกชิ้นที่คนพูดถึงเยอะคือ 'ดวงดาวบนผืนทราย' งานนี้เป็นแนวโรแมนซ์ผสมแฟนตาซี แสดงให้เห็นมุมละเอียดอ่อนในการแต่งประโยคและการสร้างบรรยากาศ ส่วน 'นักเดินทางในความมืด' เป็นงานที่แสดงความสามารถในการเขียนฉากแอ็กชันที่ทรงพลังและฉากสวนทางทางอารมณ์ได้อย่างน่าจดจำ มุมมองแบบผมมองว่าความสำเร็จของสมศักดิ์เจียมอยู่ที่การย้ายผู้อ่านไปยังโลกที่รู้สึกคุ้นเคยแต่เต็มไปด้วยคำถาม ผลงานแต่ละชิ้นจึงเหมือนการเชื้อเชิญให้เราค่อย ๆ คลี่คลายปมด้วยตัวเอง มากกว่าจะยัดคำตอบให้ตรงหน้า เป็นเหตุผลว่าทำไมผลงานของเขายังถูกพูดถึงบ่อย ๆ แม้เวลาจะผ่านไปแล้วก็ตาม

เล่าให้ฟังเลยว่าผมเป็นคอเพลงประกอบซีรีส์ขุนนางที่ชอบฟังเพลงแล้วอินไปกับบรรยากาศยุคโบราณมาก — เสียงขิม ขลุ่ย และออร์เคสตราบางทีก็ทำให้ฉากในจอมีชีวิตขึ้นทันที คนไทยชอบเอาเพลงพวกนี้มาทำคัฟเวอร์ ร้องคาราโอเกะ หรือใช้ในวิดีโอสั้นจนเพลงกลายเป็นของคุ้นหู เช่นเพลงจากซีรีส์จีนโรแมนติก-ขุนนางที่โด่งดังหลายเพลง จริงๆ แล้วชื่อเพลงที่หลายคนยกเป็นโปรดปรานมักจะมาจากซีรีส์ที่เล่าเรื่องเกี่ยวกับชนชั้นสูง วังหลวง หรือการเมืองในราชสำนัก ยกตัวอย่างเช่นเพลง '凉凉' จากซีรีส์ '三生三世十里桃花' ที่ร้องโดย 张碧晨 และ 杨宗纬 ซึ่งเมโลดี้และเสียงร้องที่โหยหาเข้ากับโทนดราม่าของซีรีส์คนไทยได้อินตามง่าย อีกเพลงที่คนไทยชอบแชร์กันคือลูกผสมระหว่างเพลงและซาวด์แทร็กจากซีรีส์ '陈情令' — เพลง '无羁' ที่ป็อปมากในกลุ่มแฟนๆ เพราะจับจังหวะความสัมพันธ์ของตัวละครได้ดี และทำให้เกิดการคัฟเวอร์ที่เห็นได้บ่อยบนแพลตฟอร์มต่างๆ ส่วนถ้าพูดถึงซาวด์แทร็กบรรเลงที่คนไทยมักเทใจให้ ต้องยกให้ธีมจากซีรีส์ '琅琊榜' (Nirvana in Fire) ที่เน้นบรรเลงออร์เคสตราแล้วดึงอารมณ์การเมืองวังหลวงและความคิดคำนึงได้อย่างทรงพลัง นอกจากซีรีส์จีน เพลงประกอบละครไทยแนวขุนนางหรือพีเรียดย้อนยุคก็มีฐานคนฟังเหนียวแน่น เช่นเพลงประกอบจาก 'บุพเพสันนิวาส' ที่ถึงแม้จะมีสไตล์ไทยชัดเจน แต่บรรยากาศและทำนองที่เข้ากับความรักในฉากโบราณทำให้เพลงเหล่านั้นแพร่หลายไปในงานรวมญาติ หรืองานแต่งงานแบบธีมโบราณได้ไม่ยาก ผมสังเกตว่าคนฟังชาวไทยมักชอบทั้งเพลงร้องที่มีเนื้อหาซาบซึ้งและเพลงบรรเลงที่ให้พื้นที่จินตนาการ เพราะเสียงเครื่องดนตรีโบราณมักปลุกเร้าอารมณ์คิดถึงอดีตและความเป็นหญิง-ชายในสมัยก่อน สุดท้ายนี้ ความนิยมของเพลงประกอบซีรีส์ขุนนางในไทยไม่ได้มาจากชื่อเสียงของซีรีส์เพียงอย่างเดียว แต่เกิดจากการที่เพลงเหล่านั้นแตะความทรงจำและความโรแมนติกในแบบที่ฟังแล้วเห็นภาพฉากวัง สายลมในสวน และบทสนทนาเชิงชู้สาว ผมเองชอบเปิดเพลลิสต์เหล่านี้ตอนทำงานหรืออ่านนิยายย้อนยุค เพราะมันให้ทั้งสมาธิและความละมุนใจ ไม่แปลกใจเลยที่เพลงบางท่อนจะกลายเป็นเสียงประจำใจของแฟนซีรีส์รุ่นใหม่ๆ

การได้รู้จักซาโอริ คิมูระครั้งแรกใน 'Shigatsu wa Kimi no Uso' ทำให้ต้องตกหลุมรักในบทบาทของเธอทันที เธอเป็นเหมือนแสงสว่างที่ค่อยๆ เผยให้เห็นความลึกซึ้งของเรื่องราวผ่านสายตาที่เต็มไปด้วยความหวังและความเจ็บปวด บทบาทของเธอในฐานะผู้ช่วยให้คาโอริฟื้นความทรงจำผ่านดนตรีช่างทรงพลังเหลือเกิน ไม่ใช่แค่ตัวละครเสริมธรรมดา แต่เป็นฟันเฟืองสำคัญที่ขับเคลื่อนอารมณ์ของทั้งเรื่อง ให้ความรู้สึกเหมือนเธอคือสะพานเชื่อมระหว่างโลกแห่งความจริงกับโลกแห่งความฝัน

ย้อนดูความเป็นมาของ 'กุญชร' ในฐานะงานวรรณกรรมแล้วจะรู้สึกว่ามันถูกดึงไปสู่สื่ออื่นๆ ตั้งแต่ยุคที่หนังและโทรทัศน์เริ่มเติบโตในประเทศเลย ผมมักคิดว่าเวทีการดัดแปลงของเรื่องนี้เริ่มจากหน้าจอภาพยนตร์แบบคลาสสิกก่อน เมื่อคนทำหนังเห็นว่าพล็อตและตัวละครมีแรงขับพอจะดึงคนดูจำนวนมากได้ จึงมีการนำไปทำเป็นภาพยนตร์ฉบับหนึ่งซึ่งวางตัวในยุคทองของหนังไทย จากนั้นก็มีการจับไปปรับเป็นละครโทรทัศน์ในช่วงที่ทีวีเป็นสื่อหลักอีกครั้ง การรีเมกมักเกิดตามการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีและรสนิยมผู้ชม ดังนั้นจะเห็นว่าการดัดแปลงของ 'กุญชร'ไม่ได้เป็นเหตุการณ์เดียว แต่เป็นกระบวนการที่เกิดซ้ำเมื่อสภาพแวดล้อมทางสื่อเปลี่ยนแปลงไป ถ้าใครชอบเปรียบเทียบ ผมมักยกตัวอย่างงานอย่าง 'สี่แผ่นดิน' ที่มีการปรับเวอร์ชันซ้ำๆ เพื่อให้เข้ากับยุคสมัย การที่ 'กุญชร' ถูกนำกลับมาทำใหม่บ่อยครั้งแสดงว่ามันมีแก่นเรื่องที่ยั่งยืนและยังเชื่อมโยงกับผู้ชมหลายเจนเนอเรชันได้ดี