คนอ่านจะหาซื้อหนังสือของ ธเนศ วงศ์ยานนาวา ได้ที่ไหน

แฟนพันธุ์แท้วรรณกรรมไทยมักจะเจอคำถามนี้บ่อย ๆ และผมก็เป็นหนึ่งในนั้นที่ชอบขุดเรื่องแบบนี้เอง: โดยรวมแล้ว ผลงานของ 'เสกสรรค์ ประเสริฐกุล' ยังไม่เป็นที่รู้จักในฐานะงานแปลภาษาอังกฤษอย่างกว้างขวาง ผมมองว่ามีสองเหตุผลใหญ่สั้น ๆ ที่อธิบายปรากฏการณ์นี้ได้: ประการแรก แนวทางและบริบทของงานเขาเป็นงานที่ฝังตัวลึกในบริบทสังคมไทย ทำให้การแปลต้องการคนแปลที่เข้าใจบริบทท้องถิ่นอย่างลึกซึ้ง ประการที่สอง ตลาดหนังสือภาษาอังกฤษสำหรับงานแปลจากไทยยังค่อนข้างจำกัดเมื่อเทียบกับภาษาอื่น ๆ แม้จะมีกรณีความสำเร็จอย่าง 'Sightseeing' ของ 'Rattawut Lapcharoensap' ที่พิสูจน์ว่าเป็นไปได้ แต่ก็เป็นข้อยกเว้นมากกว่าจะเป็นกฎ อย่างไรก็ตาม ผมเองเห็นความหวังเล็ก ๆ จากแง่มุมของบทความวิชาการหรือรวมเล่มธีสิสที่แปลตอนสั้น ๆ ไปลงวารสารต่างประเทศเป็นครั้งคราว ซึ่งหมายความว่าอาจมีชิ้นส่วนของงานของเขาในรูปแบบแปลที่หาได้ยาก แต่ยังไม่มีฉบับสมบูรณ์ที่วางจำหน่ายในตลาดใหญ่ ถ้าชอบสไตล์การอ่านเชิงท้องถิ่นและอยากเห็นงานไทยในเวทีสากล สิ่งที่น่าสนใจคือติดตามรายชื่อบรรณาธิการหรือสำนักพิมพ์ที่นำงานไทยขึ้นสู่ภาษาอังกฤษ แล้วเก็บเป็นความหวังว่าผลงานของเขาจะได้โอกาสแบบเดียวกันในอนาคต

ลองนึกภาพนิยายสั้นที่ถูกขยายเป็นซีรีส์ไซไฟพอดีๆ ดูสิ — เรื่องสั้นสั้นเท่ากำปั้นหลายเรื่องของ Philip K. Dick ถูกถ่ายทอดเป็นภาพตอนสั้นๆ ในรูปแบบที่ไม่ยัดเยียดความยากตรงหนักเกินไป เราเป็นคนชอบบทความไอเดียเพียวๆ มากกว่าพล็อตยืดยาว จึงประทับใจกับวิธีที่ 'Philip K. Dick's Electric Dreams' แยกแต่ละตอนให้เป็นโลกเล็กๆ ของตัวเอง แต่ละตอนยังคงอารมณ์ของเรื่องสั้นไว้ ทั้งความแปลก ความวิตก และคำถามเชิงจริยธรรมที่ไม่ยอมให้ลืม คนดูจะได้เห็นเทคโนโลยีที่ไม่ใช่แค่กิมมิก แต่กลายเป็นตัวกระตุ้นบทสนทนาเกี่ยวกับความเป็นมนุษย์ บางตอนมีนักแสดงชื่อดังมาร่วมด้วย ทำให้ความรู้สึกเหมือนอ่านเรื่องสั้นแล้วมีเวอร์ชันภาพยนตร์สั้นให้ดูต่อทันที ความยาวตอนพอดี ดูจบแล้วมีเวลาให้คิดต่ออีกหน่อย ซึ่งสำหรับใครที่ชอบงานไซไฟเชิงไอเดียมากกว่าฉากบู๊หนักๆ นี่เป็นสตูดิโอ-เครือข่ายที่ควรลองสัมผัส

ช่วงปี 2022 มีหนังหลายเรื่องที่กล้าทดลองรูปแบบและกลิ่นอายของนิยายวิทยาศาสตร์ผสมดราม่า ผมชอบหนังที่ไม่ยอมให้คนดูอยู่กับอารมณ์เดียว เพราะมันให้ความคุ้มค่าเมื่อดูแบบออนไลน์ฟรี—ถ้าคุณเจอเวอร์ชันถูกลิขสิทธิ์หรือสตรีมมิงแจกให้ดูชั่วคราว การได้ชมผลงานที่เต็มไปด้วยการเล่าเรื่องหลายชั้นจะทำให้เวลาที่เสียไปคุ้มค่า ตัวอย่างที่ผมชอบมากคือ 'Everything Everywhere All at Once' ซึ่งเป็นหนังที่ทั้งฮา ทั้งเศร้า และบ้าบออย่างลงตัว มันเล่นกับแนวไซไฟและครอบครัวได้อย่างแปลกแต่เข้าถึงง่าย นอกจากนี้ถ้าชอบความอลังการแบบอินเดียก็มี 'RRR' ที่เป็นมิกซ์ระหว่างบู๊ ดราม่า และมิวสิคัล—ดูฟรีแบบถูกลิขสิทธิ์บางครั้งจะได้อรรถรสเต็ม ๆ โดยไม่ต้องคิดมาก ทั้งสองเรื่องแสดงให้เห็นว่าแนวผสมสามารถเรียกร้องความสนใจและอารมณ์ของผู้ชมได้มากกว่าแค่แอ็กชันล้วนๆ นี่คือแนวที่ผมมักแนะนำให้ลองเมื่ออยากได้ประสบการณ์หนังที่ให้ทั้งหัวใจและความบันเทิง

เอาล่ะ มาเล่าให้ฟังแบบแฟนการ์ตูนคนนึงที่ติดตามเรื่องนี้มานาน: ถ้าใครกำลังสงสัยว่าเวอร์ชันเว็บตูนของ 'นางมารน้อยหวนคืน' อัพเดตตอนใหม่วันไหน คำตอบสั้น ๆ คือมันขึ้นกับแพลตฟอร์มและตารางที่ผู้แต่ง/ทีมงานตั้งไว้ แต่โดยรวมแล้วส่วนใหญ่มักจะอัปเดตเป็นรอบสม่ำเสมอ เช่น รายสัปดาห์หรือสองสัปดาห์ครั้งหนึ่ง ซึ่งมักจะมีประกาศล่วงหน้าในหน้าของเรื่องบนเว็บตูนหลักหรือในโซเชียลของผู้แต่ง การสังเกตง่าย ๆ คือถ้าบนหน้าซีรีส์เขียนว่า 'อัปเดตทุกสัปดาห์' ก็แปลว่าเช้าวันที่กำหนดตามเวลาเซิร์ฟเวอร์ ส่วนถ้าเป็นผลงานที่ลงแบบจังหวะพิเศษ (แบบพาร์ทพรีเมียมหรือออกเป็นโค้งเนื้อเรื่อง) ก็อาจสลับวันหรือเว้นช่วงเพื่อเตรียมภาพ/บทให้คมขึ้น โดยส่วนตัว ฉันชอบสังเกตป้ายประกาศและคอมเมนต์ของทีมแปลหรือผู้แต่ง เพราะมันให้สัญญาณล่วงหน้าว่าจะมีเบรกหรืออีพีพิเศษ ตัวอย่างเช่น มีงานบางเรื่องที่ปกติอัปเดตทุกสัปดาห์แต่ในช่วงเทศกาลผู้แต่งอาจขอพัก 1-2 สัปดาห์ หรือบางทีก็ปล่อยตอนสองพาร์ทติดกันเพื่อตอบแทนแฟน ๆ นอกจากนี้ ความแตกต่างระหว่างเวอร์ชันทางการและแฟนทรานสเลชันก็สำคัญ—แฟนแปลมักปล่อยช้าหรือเร็วกว่าเวลาอย่างเป็นทางการ ขึ้นอยู่กับทีมงานและช่องทางที่ใช้ ซึ่งถ้าอยากได้ตรงตามกำหนดที่สุดก็ให้เช็กหน้าซีรีส์บนแพลตฟอร์มที่มีเครื่องหมายถูกหรือคำว่า 'ทางการ' อยู่ด้านหน้า เคล็ดลับเล็ก ๆ ในฐานะแฟนที่ชอบรอคือเปิดการแจ้งเตือนของแพลตฟอร์มและกดติดตามผู้แต่งในทวิตเตอร์หรือเฟซบุ๊ก อย่างน้อยจะรู้ว่ามีการดองหรืออัปเลเวลการผลิตไหม และถ้ารายการที่เราชอบเป็นแบบมีพรีเมียมบางตอน ก็เตรียมใจเรื่องการจ่ายหรือการรอเวอร์ชันฟรีด้วย เรื่องเวลาอัปเดตเองก็มีรอบเวลาแบบเซิร์ฟเวอร์ด้วย—บางเรื่องออกเที่ยงคืนเกาหลีคือเช้าตรู่บ้านเรา บางเรื่องออกสาย ๆ เลย ดังนั้นเช็กเขตเวลาที่แพลตฟอร์มใช้ก็กู้ความแน่นอนได้เยอะ สรุปแล้ว การอัปเดตของ 'นางมารน้อยหวนคืน' น่าจะเป็นรูปแบบประจำตามประกาศบนหน้าซีรีส์ หากอยากชัวร์ที่สุดให้ดูหน้าบทล่าสุดและประกาศประกอบ ซึ่งจะบอกทั้งวันและเวลาคร่าว ๆ ของรอบต่อไป ส่วนตัวฉันมักจะตั้งนาฬิกาปลุกเพราะความตื่นเต้นเวลารู้ว่ามีตอนใหม่ พอได้อ่านแล้วก็มักจะยิ้มเบา ๆ กับรายละเอียดเล็ก ๆ ที่เพิ่มเข้ามา การรอเป็นส่วนหนึ่งของประสบการณ์ที่ทำให้ตอนใหม่มีค่าและสนุกกว่าเดิม

เสียงของการผจญภัยใน 'บันทึกจอมโจรแห่งสุสาน' ภาคทิเบต มักจะโฟกัสไปที่กลุ่มคนไม่กี่คนที่กลายเป็นแกนกลางของเรื่องราว ความลึกลับและความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนระหว่างตัวละครเหล่านี้คือสิ่งที่ทำให้ภาคนี้ตราตรึงใจมาก รายชื่อหลักที่ต้องนึกถึงมีดังนี้: วูเชีย (吴邪) ผู้เล่าเรื่องและเป็นศูนย์กลางของการเดินทาง, จางฉีหลิง (张起灵) คนเงียบลึกลับที่แฟน ๆ มักเรียกว่า '闷油瓶' หรือ '小哥', และหวังผางจื้อ (王胖子) เพื่อนสนิทที่เติมสีสันและความเป็นมนุษย์ให้กับกลุ่ม ทั้งสามคนนี้เป็นแกนกลางที่แทบจะปรากฏตลอดทั้งภาคทิเบต นอกจากนี้ยังมีตัวละครสำคัญที่เข้ามาเพิ่มมิติของเรื่อง เช่นอานิ่ง (阿宁) ซึ่งบทบาทของเธอในภาคนี้มีผลต่อปริศนาหลายด้าน แม้บางตัวละครสนับสนุนจะปรากฏเป็นพัก ๆ แต่ทุกคนที่เกี่ยวข้องกับการขุดค้นและการตามหาสมบัติในทิเบตรวมถึงชาวท้องถิ่น ผู้ร่วมทาง และศัตรูที่แฝงตัว จะทิ้งร่องรอยสำคัญต่อพล็อต โดยสรุปแล้ว ถ้าต้องจำให้ชัดสามชื่อหลักที่ต้องเอาไว้ในใจคือ วูเชีย จางฉีหลิง และหวังผางจื้อ แล้วค่อยตามด้วยอานิ่งและตัวละครสนับสนุนอื่น ๆ ที่โผล่มาเป็นช่วง ๆ — นี่คือกลุ่มที่ผลักดันเรื่องราวทั้งทางปริศนาและอารมณ์อย่างแท้จริง

ยอมรับเลยว่าฉันตื่นเต้นทุกครั้งเมื่อคิดถึงการออกแบบคอสตูมจักรพรรดินี เพราะมันเป็นจุดที่ศิลป์กับเรื่องเล่ามาบรรจบกันอย่างงดงาม องค์ประกอบแรกที่ฉันให้ความสำคัญคือซิลลูเอตต์และการอ่านรูปลักษณ์จากระยะไกล — เส้นไหล่กว้างหรือเส้นเอวคอด จะสื่อความเป็นผู้มีอำนาจต่างกันโดยไม่ต้องมีคำพูดมากมาย อีกเรื่องคือการใช้สี: โทนทองหรือแดงเลือดมักบ่งบอกอำนาจและความหรูหรา ขณะที่สีน้ำเงินเข้ม/ดำให้ความรู้สึกเยือกเย็นและลึกลับ ฉันมักนึกถึงชุดของ 'Fate/Grand Order' ที่ผสมผสานเครื่องประดับทองคำกับผ้าพลิ้วอย่างลงตัวจนตัวละครดูทั้งสง่าและเข้าถึงยาก รายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ ก็สำคัญไม่แพ้กัน — ลวดลายริ้วผ้า เครื่องประดับที่สามารถสะท้อนตำนานของตัวละคร (เช่น สัญลักษณ์บ้านหรือเครื่องหมายราชบัลลังก์) รวมถึงการเลือกผ้าให้มีทั้งน้ำหนักและการเคลื่อนไหวจะช่วยให้ชุดมีมิติเมื่อถ่ายรูปหรือเคลื่อนไหว ในมุมของคอสเพลย์ ฉันชอบเห็นการปรับจุดที่หนักเกินไปให้เป็นชิ้นที่ถอดได้ เช่น เคปที่ถอดได้หรือเครื่องประดับที่เป็นแม่เหล็ก เพื่อความสะดวกและภาพที่ดูดีบนเวที สุดท้าย ความกลมกลืนกับคาแร็กเตอร์ก็สำคัญ — คอสตูมที่ดีไม่ได้สวยเพียงอย่างเดียว แต่พูดแทนบุคลิกลักษณะของจักรพรรดินีคนนั้นได้อย่างชัดเจน

วันหนึ่งเดินผ่านชั้นหนังสือแล้วสะดุดกับปกเก่า ๆ ของ 'แฮร์รี่ พอตเตอร์กับห้องแห่งความลับ' แล้วรู้สึกอยากเล่าถึงแปลไทยที่เคยอ่านบ่อย ๆ ผมชอบสังเกตการเลือกคำของผู้แปลแต่ละคน – บางหน้าแปลชื่อนางเอกหรือตัวละครสนับสนุนให้รู้สึกเป็นไทยมากขึ้น ขณะที่บางฉบับเก็บสำเนียงดั้งเดิมไว้ชัดเจน ความต่างเล็ก ๆ แบบนี้มักบอกได้ว่าแปลโดยใครเพราะนักแปลแต่ละคนมีสไตล์เป็นของตัวเอง แม้ว่าจะไม่อยากพูดถึงชื่อเฉพาะโดยไม่ยืนยัน แต่สิ่งที่แน่ชัดคือฉบับภาษาไทยมีหลายเวอร์ชันที่ตีพิมพ์โดยสำนักพิมพ์ต่าง ๆ ทำให้ชื่อผู้แปลที่ปรากฏบนหน้าสิทธิบัตรจึงเป็นจุดยืนยันที่สำคัญ ในมุมมองของคนที่โตมากับหนังสือชุดนี้ การรู้ว่าใครเป็นผู้แปลไม่ได้แค่ตอบคำถามทางเทคนิค แต่ช่วยให้เข้าใจการตัดสินใจเชิงภาษาที่เห็นในหน้าเล่ม ยกตัวอย่างเช่นคำที่ใช้แทนสัตว์ประหลาดหรือคำเรียกวิเศษ แปลออกมาบางครั้งให้ความรู้สึกขำ บางครั้งก็หวานซึ้ง การเปรียบเทียบฉบับต่าง ๆ จะเห็นความใส่ใจและรสนิยมของผู้แปลอย่างชัดเจน ซึ่งทำให้การอ่านซ้ำมีรสชาติใหม่ทุกครั้ง

ฉันมักจะเริ่มจากการแยกสาเหตุก่อนว่าเสียงสะดุดหรือกระตุกมาจากเครื่องเรา เว็บเซิร์ฟเวอร์ หรือเครือข่ายที่บ้าน เพราะการล้างแคชกับคุกกี้เป็นวิธีหนึ่งที่ตรงจุดเมื่อปัญหาอยู่ที่เบราว์เซอร์หรือข้อมูลเก่าๆ ที่เก็บไว้ งานแรกที่ฉันทำคือเคลียร์แค่ข้อมูลของเว็บไซต์ที่มีปัญหาแทนการลบทั้งหมด เพื่อไม่ให้ต้องล็อกอินใหม่หรือเสียการตั้งค่าทั้งหมด ใน Chrome/Brave จะมีตัวเลือกลบ ‘Cookies and other site data’ กับ ‘Cached images and files’ ส่วน Firefox ก็จะบอกชัดว่าลบแคช หรือลบคุกกี้ของเว็บไซต์เฉพาะ ใน Safari บนแมคสามารถไปที่ Preferences → Privacy → Manage Website Data แล้วเลือกไซต์ที่ต้องการเท่านั้น หลังจากล้างแล้วฉันจะรีเฟรชหน้าแบบบังคับ (hard refresh) หรือเปิดแท็บใหม่ในโหมดไม่ระบุตัวตนเพื่อตรวจดูผล ถ้ายังมีปัญหา ฉันจะปิด/เปิดเบราว์เซอร์ รีสตาร์ทอุปกรณ์ แล้วตรวจดูส่วนขยาย (extensions) ที่บล็อกโฆษณาหรือจัดการคอนเทนต์ เพราะบางครั้งตัวขยายเหล่านั้นทำให้สื่อส่งต่อข้อมูลช้าลง วิธีนี้ช่วยให้การดูหนังออนไลน์ลื่นขึ้นโดยไม่ต้องสูญเสียข้อมูลสำคัญของบัญชีทั้งหมด