๐๕ ยืนหยัดด้วยตนเอง

รุ่งอรุณของวันใหม่ในรัชศกจิ่งหยวนปีที่ห้ามาเยือนพร้อมกับความหนาวเหน็บที่เสียดแทงกระดูก หลี่ชิงอีลืมตาตื่นขึ้นในซอกหลืบหลังศาลเจ้าเก่าแห่งหนึ่ง ร่างกายของนางปวดเมื่อยไปทุกส่วนจากการนอนขดตัวบนพื้นดินที่เย็นเฉียบตลอดทั้งคืน ความหิวโหยบิดเกร็งอยู่ในช่องท้องจนแสบร้อน นี่คือเช้าวันแรกของอิสรภาพที่ต้องแลกมาด้วยความอ้างว้างและยากลำบากอย่างแสนสาหัส

นางอยู่ในสภาพที่เรียกได้ว่าสิ้นไร้ไม้ตอกอย่างแท้จริง แต่ในแววตาที่อิดโรยนั้นกลับไม่มีความท้อแท้สิ้นหวังแม้แต่น้อย นางรู้ดีว่าการมัวแต่สมเพชเวทนาในโชคชะตาของตนเองนั้นไม่ช่วยให้อะไรดีขึ้น สิ่งเดียวที่นางต้องทำในตอนนี้คือการดิ้นรนเพื่อเอาชีวิตรอด

นางล้วงเข้าไปในอกเสื้อ หยิบเอาสมบัติชิ้นสุดท้ายที่เหลือติดตัวออกมา มันคือปิ่นปักผมเงินอันเล็ก ๆ สลักลายดอกเหมยอย่างเรียบง่าย เป็นของดูต่างหน้าชิ้นเดียวที่มารดามอบให้ก่อนสิ้นใจ นางลูบไล้มันอย่างแผ่วเบา ความอบอุ่นจากความทรงจำในวัยเยาว์หลั่งไหลเข้ามาในหัวใจชั่วขณะ ก่อนที่นางจะตัดสินใจอย่างเด็ดเดี่ยว

ชีวิตต้องเดินต่อไปข้างหน้า

นางเดินไปยังโรงรับจำนำที่ใหญ่ที่สุดในตลาด บรรยากาศข้างในช่างดูหดหู่และเต็มไปด้วยความสิ้นหวัง ผู้คนที่เข้าออกล้วนมีสีหน้าอมทุกข์ไม่ต่างจากนาง หลี่ชิงอีเดินตรงไปยังหน้าเคาน์เตอร์ แล้ววางปิ่นปักผมลงบนโต๊ะไม้ที่สึกกร่อน

เถ้าแก่โรงรับจำนำเป็นชายชราเคราแพะ เขาหยิบปิ่นขึ้นมาพิจารณาด้วยแว่นขยาย ก่อนจะเอ่ยด้วยน้ำเสียงเนิบนาบ “ของชิ้นนี้เป็นเนื้อเงินธรรมดา ไม่ใช่ของล้ำค่าอะไร ข้าให้เจ้าได้มากสุดคือห้าสิบอีแปะ”

ห้าสิบอีแปะช่างเป็นราคาที่น้อยนิดเสียจนน่าใจหาย แต่นางไม่มีทางเลือกอื่น “ตกลงเจ้าค่ะ”

เมื่อได้เงินมา สิ่งแรกที่นางทำคือการซื้อหมั่นโถวร้อน ๆ สองลูกจากร้านข้างทาง นางกินมันอย่างช้า ๆ รับรู้รสชาติของอาหารมื้อแรกในฐานะอิสชน มันเป็นเพียงแป้งธรรมดา แต่กลับหอมหวานและอร่อยที่สุดเท่าที่นางเคยกินมาในชีวิต

และเป้าหมายต่อไปก็คือการหาที่ซุกหัวนอน นางเดินสอบถามไปทั่วบริเวณท้ายตลาด ซึ่งเป็นย่านที่อยู่อาศัยของเหล่าผู้ใช้แรงงานและพ่อค้าแม่ขายรายย่อย จนกระทั่งได้พบกับหญิงม่ายแซ่หวัง หรือที่ใคร ๆ เรียกว่า ป้าหวัง ผู้มีห้องเช่าเล็ก ๆ ว่างอยู่ห้องหนึ่ง

“ห้องข้ามันทั้งเล็กทั้งเก่านะแม่นาง ค่าเช่าเดือนละสามสิบอีแปะ จ่ายล่วงหน้าหนึ่งเดือน” ป้าหวังบอกด้วยท่าทีตรงไปตรงมา นางเป็นหญิงวัยกลางคนที่ผ่านโลกมามาก สายตาของนางมองสำรวจหลี่ชิงอีตั้งแต่หัวจรดเท้า เห็นรอยช้ำบนใบหน้าและเสื้อผ้าที่มอซอ แต่ก็ไม่ได้เอ่ยปากถามอะไรที่ก้าวก่าย

“ข้าตกลงเช่าเจ้าค่ะ” หลี่ชิงอีตอบรับทันที นางยื่นเงินสามสิบอีแปะให้ป้าหวัง

ห้องที่นางได้เช่านั้นเป็นห้องเก็บของเก่าที่ถูกดัดแปลง มันเล็กเสียจนแทบไม่มีที่ให้เดิน มีเพียงเตียงไม้เก่า ๆ หนึ่งตัวกับโต๊ะเล็ก ๆ ที่ขาโยกเยกอีกหนึ่งตัว ผนังมีรอยคราบน้ำและใยแมงมุมเกาะอยู่ทั่วไปหมด แต่สำหรับหลี่ชิงอีแล้ว สถานที่แห่งนี้เปรียบได้กับคฤหาสน์อันโอ่อ่า เพราะมันเป็นพื้นที่ส่วนตัวที่ช่วยเป็นกำบังจากลมหนาวและสายตาดูแคลนของผู้คน เป็นเสมือนบ้านหลังแรกที่เป็นของนางจริง ๆ

หลังจากใช้เวลาตลอดบ่ายทำความสะอาดห้องจนเอี่ยมอ่อง นางก็เริ่มนำข้าวของเพียงน้อยนิดออกจากห่อผ้า เสื้อผ้าเก่าสองชุดถูกพับเก็บอย่างเรียบร้อย และแล้วสายตาของนางก็หยุดลงที่ของสองสิ่งสุดท้าย กล่องไม้ใบเล็กที่ใส่เข็มกับด้าย และถุงผ้าใบจิ๋วที่ใส่สมุนไพรแห้งสองสามชนิดที่นางพกติดตัวไว้เสมอเพื่อใช้บรรเทาอาการเจ็บป่วยเล็ก ๆ น้อย ๆ

นางพลันนึกถึงวิชาประจำตระกูลที่มารดาสอนสั่งมาตั้งแต่เด็ก การปักผ้าโอสถ ศาสตร์และศิลป์ชั้นสูงในการผสมผสานการเย็บปักถักร้อยเข้ากับความรู้ด้านสมุนไพร การสอดไส้ตัวยาเข้าไปในเส้นด้ายหรือผืนผ้าอย่างแนบเนียนเพื่อใช้ในการบำบัดรักษา ในอดีตนางเพียงมองว่ามันเป็นงานอดิเรก เป็นวิชาของสตรีชั้นสูงที่ไม่ได้มีไว้เพื่อการค้าขาย แต่ในยามนี้ยามที่นางไม่เหลืออะไรเลย วิชานี้กลับกลายเป็นแสงสว่างเดียวที่นางนึกออก

หัวใจของหลี่ชิงอีเต้นแรงขึ้นด้วยความตื่นเต้น นางใช้เงินที่เหลืออีกยี่สิบอีแปะไปซื้อผ้าฝ้ายเนื้อดีราคาถูกที่สุดเท่าที่จะหาได้ ด้ายหลากสี และสมุนไพรเพิ่มเติมอีกสองสามชนิดจากร้านยาเล็ก ๆ ในตลาด นางเลือกซื้อเพียงสมุนไพรที่มีกลิ่นหอมและมีสรรพคุณพื้นฐานที่ไม่เป็นอันตราย เช่น ซวินอีเฉ่า^[1] และโม่ลี่ฮวา^[2] ที่ช่วยให้ผ่อนคลาย ปั่วเหอ^[3] ที่ช่วยให้สดชื่น และเฉิงผี^[4] ที่ช่วยไล่แมลง

ตลอดทั้งคืนนั้น ภายใต้แสงตะเกียงน้ำมันที่สลัวราง หลี่ชิงอีได้ทุ่มเทสมาธิทั้งหมดไปกับการสร้างสรรค์สินค้าชิ้นแรกในชีวิตของนาง

มือที่เคยใช้หาบน้ำผ่าฟืน บัดนี้กลับเคลื่อนไหวอย่างอ่อนช้อยและแม่นยำ เข็มเงินเล่มเล็กพลิกไหวไปบนผืนผ้าราวกับพู่กันของจิตรกรเอก นางบรรจงปักผ้าเช็ดหน้าสีขาวนวลเป็นลายดอกเหมย^[5] สีชมพูอ่อนที่กำลังบานท้าลมหนาว สัญลักษณ์ของความทรหดอดทนและความงามที่ไม่ยอมแพ้ต่ออุปสรรค ที่สำคัญนางได้ใช้เทคนิคพิเศษสอดไส้ผงสมุนไพรลาเวนเดอร์และปั่วเหอบดละเอียดเข้าไปในตัวดอกเหมยอย่างแนบเนียน ทำให้ผ้าเช็ดหน้าผืนนั้นส่งกลิ่นหอมเย็นชื่นใจ ช่วยผ่อนคลายความตึงเครียดได้เป็นอย่างดี

สินค้าอีกชนิดหนึ่งคือนางทำถุงหอมขนาดเล็กเท่าฝ่ามือ ปักเป็นลวดลายผีเสื้อหลากสีสันที่กำลังโบยบินอย่างอิสระ ภายในบรรจุเฉิงผีตากแห้งและสมุนไพรไล่แมลงอื่น ๆ เป็นของใช้ที่เหมาะสำหรับแขวนไว้ในตู้เสื้อผ้าหรือพกติดตัว

เช้าวันต่อมา หลี่ชิงอีนำสินค้าที่ทำเสร็จแล้วทั้งหมด ผ้าเช็ดหน้าหอมสิบผืนและถุงหอมอีกสิบชิ้นไปยังตลาด นางเลือกทำเลที่มุมหนึ่งของตลาดซึ่งไม่ค่อยมีคนพลุกพล่านนัก เพราะนางยังไม่มีเงินพอที่จะจ่ายค่าเช่าแผง นางเพียงปูผ้าผืนเก่าลงบนพื้น จัดวางสินค้าของนางอย่างเป็นระเบียบ แล้วนั่งลงรอคอยลูกค้าอย่างเงียบ ๆ

ตลาดตอนเช้าเต็มไปด้วยความวุ่นวายและเสียงจอแจ พ่อค้าแม่ค้าต่างตะโกนเรียกลูกค้ากันอย่างแข็งขัน แต่แผงเล็ก ๆ ที่เงียบสงบของนางกลับถูกผู้คนมองข้ามไปโดยสิ้นเชิง หลายคนเดินผ่านไปมา บ้างก็ชำเลืองมองด้วยความแปลกใจ แต่ไม่มีใครหยุดสอบถามหรือให้ความสนใจเลยแม้แต่คนเดียว

เวลาผ่านไปนานนับชั่วยาม หลี่ชิงอียังคงขายของไม่ได้แม้แต่ชิ้นเดียว ความมั่นใจที่เคยมีเริ่มสั่นคลอน แต่แล้วนางก็นึกถึงวันที่นางคุกเข่าประกาศขอหย่ากลางตลาด ในเมื่อนางกล้าทำเรื่องที่ใหญ่โตเช่นนั้นมาแล้ว เหตุใดนางจะต้องมาหวาดกลัวกับเรื่องเล็กน้อยเช่นนี้ด้วยเล่า!

นางรวบรวมความกล้า ตัดสินใจเปลี่ยนจากฝ่ายตั้งรับเป็นฝ่ายรุก ขณะนั้นเอง หญิงมีครรภ์ผู้หนึ่งเดินผ่านมาพอดี นางมีสีหน้าอิดโรยและมักจะยกมือขึ้นปัดป่ายแมลงวันที่บินตอมอยู่รอบ ๆ ตัวด้วยความรำคาญ

“ฮูหยินเจ้าคะ” หลี่ชิงอีเอ่ยขึ้นด้วยน้ำเสียงนุ่มนวล “ลองดูถุงหอมไล่แมลงของข้าสักชิ้นสิเจ้าคะ กลิ่นหอมจากธรรมชาติ ไม่เป็นอันตรายต่อท่านและทารกในครรภ์แน่นอนเจ้าค่ะ”

หญิงผู้นั้นหยุดชะงัก นางมองดูถุงหอมปักลายผีเสื้ออย่างสนใจ “จริงรึ? มันไล่แมลงได้จริงหรือ?”

“จริงเจ้าค่ะ ฮูหยินลองพิสูจน์ดูได้เลย หากไม่ได้ผล ข้ายินดีคืนเงินให้เต็มจำนวน” หลี่ชิงอีกล่าวอย่างมั่นใจ

หญิงมีครรภ์ลังเลอยู่ครู่หนึ่ง แต่เมื่อเห็นความจริงใจในแววตาของหลี่ชิงอี ประกอบกับราคาที่ไม่แพงนัก นางจึงตัดสินใจซื้อไปหนึ่งชิ้น “ก็ได้ ข้าจะลองดู”

นี่คือการค้าขายครั้งแรกในชีวิตของนาง แม้จะเป็นเงินเพียงไม่กี่อีแปะ แต่มันกลับทำให้หัวใจของนางพองโตอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน

หนึ่งเค่อ^[6] ต่อมา เรื่องไม่คาดฝันก็เกิดขึ้น หญิงมีครรภ์คนเดิมเดินกลับมาที่แผงของนางอีกครั้ง แต่คราวนี้นางมาพร้อมกับรอยยิ้มกว้างและเพื่อนบ้านอีกสองสามคน

“แม่นาง ของของเจ้าช่างวิเศษจริง ๆ ตั้งแต่ข้าพกถุงหอมของเจ้าไว้กับตัว ก็ไม่มีแมลงวันหน้าด้านตัวไหนบินเข้ามาใกล้ข้าอีกเลย!” นางประกาศด้วยความตื่นเต้น “นี่ ข้าพาเพื่อน ๆ มาช่วยอุดหนุน พวกนางก็อยากได้เหมือนกัน!”

จากนั้น การค้าขายของนางก็เริ่มต้นขึ้นอย่างแท้จริง เหล่าแม่บ้านที่ได้ยินชื่อเสียงต่างก็พากันมามุงดูและซื้อถุงหอมของนางไป ไม่นานนัก ชายชราผู้หนึ่งที่กำลังปวดศีรษะก็เดินผ่านมา หลี่ชิงอีจึงแนะนำผ้าเช็ดหน้าสมุนไพรให้เขาได้ทดลองดมดู

“โอ้ กลิ่นหอมชื่นใจดีจริง ๆ” ชายชรากล่าวหลังจากสูดดมกลิ่นหอมเข้าไป “มันทำให้ข้ารู้สึกหัวโล่งขึ้นมาก ข้าเอาผืนหนึ่ง!”

สิ้นสุดวันนั้น หลี่ชิงอีขายถุงหอมไปได้เจ็ดชิ้น และผ้าเช็ดหน้าอีกสี่ผืน เงินที่ได้มาแม้จะไม่มากมาย แต่มันก็มากพอที่จะจ่ายค่าเช่าห้องและซื้ออาหารดี ๆ กินได้อีกหลายวัน

ขณะที่นางเก็บของกลับห้องพักในยามเย็น มองดูเหรียญทองแดงในถุงผ้าด้วยหัวใจที่เปี่ยมล้นไปด้วยความหวัง นางรู้ดีว่าหนทางข้างหน้ายังคงอีกยาวไกลและไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ นางยังคงต้องเก็บเล็กผสมน้อยต่อไป แต่ในวันนี้นางได้พิสูจน์ให้ตัวเองเห็นแล้วว่านางก็สามารถยืนหยัดได้ด้วยลำแข้งของตนเอง

ความพยายามอยู่ที่ไหน ความสำเร็จอยู่ที่นั่น คำกล่าวนี้ไม่เคยผิดเพี้ยนไปเลยจริง ๆ

°°°        °°°

เชิงอรรถ

^[1] ซวินอีเฉ่า คือ ดอกลาเวนเดอร์

^[2] โม่ลี่ฮวา คือ ดอกมะลิ

^[3] ปั่วเหอ คือ เปปเปอร์มินต์

^[4] เฉิงผี คือ เปลือกส้ม

^[5] ดอกเหมย หรือ เหมยฮวา คือ ดอกบ๊วย

^[6] หนึ่งเค่อ คือ ประมาณ 15 นาที